Οι πιθανές επιπτώσεις της ηλεκτροκίνησης στους ωκεανούς

Σε υποθαλάσσιες εξορύξεις κοβαλτίο, νικελίου και λιθίου αναμέται να οδηγήσει η κατακόρυφη αύξηση στις πωλήσεις ηλεκτρικών οχημάτων έως το 2030, κάτι που αναμένεται να διαταράξει την ισορροπία των ωκεάνιων οικοσυστημάτων.

Σύμφωνα με την «Εφημερίδα των Συντακτών», προκειμένου η αυτοκινητοβιομηχανία να επιτύχει τους στόχους μείωσης των εκπομπών άνθρακα το επόμενο διάστημα, στρέφεται στην ηλεκτροκίνηση και κατά συνέπεια στις μπαταρίες, ωστόσο φαίνεται ότι παραβλέπεται το περιβαλλοντικό κόστος αυτού του εγχειρήματος από τις εξορύξεις στα βάθη των ωκεανών για την εξαγωγή ορυκτών όπως το κοβάλτιο και το νικέλιο που χρησιμοποιούνται ευρέως για τις μπαταρίες που τροφοδοτούν τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα.

Μέχρι στιγμής, η εξόρυξη αυτών των υλικών περιορίζεται στην ξηρά, αλλά πλέον βρίσκεται σε εξέλιξη η θέσπιση διεθνών κανονισμών για τις εξορύξεις στους βυθούς. Το 2020 τα ηλεκτρικά οχήματα αντιπροσώπευαν μόνο το 3% των παγκόσμιων πωλήσεων αυτοκινήτων. Από το 2010 έως το 2019 ο αριθμός των ηλεκτρικών οχημάτων που κυκλοφορούσαν στους δρόμους αυξήθηκε από 17.000 σε 7,2 εκατ. και θα μπορούσε να φτάσει τα 250 εκατ. έως το 2030, σύμφωνα με εκτίμηση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας.

Μετά την Tesla, η μία αυτοκινητοβιομηχανία μετά την άλλη μπαίνουν στην πολλά υποσχόμενη για το περιβάλλον αγορά. Η τελευταία είναι η Volvo, η οποία ανακοίνωσε στις αρχές του μήνα ότι έως το 2030 θα κατασκευάζει μόνο ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Το ίδιο και η Jaguar έως το 2025, η Volkswagen μετά το 2026, η General Motors σχεδιάζει και ηλεκτρικά φορτηγά έως το 2035, ενώ η Ford διπλασιάζει τις επενδύσεις της σε ηλεκτρικά αυτοκίνητα.

Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που θα καθορίσουν πόσο γρήγορα οι καταναλωτές θα υιοθετήσουν αυτή την τεχνολογία, όπως οι υποδομές φόρτισης, ο χρόνος διάρκειας των μπαταριών, η προσιτή τιμή, αλλά ο σημαντικότερος θα είναι η ικανότητα των κατασκευαστών να διατηρούν τον ρυθμό παραγωγής, ειδικά όταν απαιτούνται μπαταρίες ιόντων λιθίου που χρησιμοποιούνται όχι μόνο σε ηλεκτρικά αυτοκίνητα, αλλά και σε άλλες τεχνολογίες όπως κινητά τηλέφωνα και φορητοί υπολογιστές, καθώς και για αποθήκευση ενέργειας για ηλιακά και αιολικά συστήματα.

Μελέτη του 2019 από το Ινστιτούτο για Βιώσιμο Μέλλον στο Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας του Σίδνεϊ διαπίστωσε ότι η ζήτηση λιθίου θα μπορούσε να υπερβεί την προσφορά έως το επόμενο έτος, κάτι που θα αυξήσει τις τιμές και το ενδιαφέρον για περισσότερη εξόρυξη λιθίου. Η ζήτηση για κοβάλτιο και νικέλιο, καθώς και άλλα βασικά συστατικά μιας μπαταρίας, θα υπερβεί την παραγωγή σε λιγότερο από μία δεκαετία.

Ορυχείο κοβαλτίου στο Κονγκό

Ο ανταγωνισμός για τον έλεγχο αυτών των κρίσιμων υλικών έχει γεωπολιτικές επιπτώσεις. Αυτή τη στιγμή πολλά από αυτά είναι συγκεντρωμένα στα χέρια μερικών κρατών. Το μεγαλύτερο μέρος του κοβαλτίου που χρησιμοποιείται στις μπαταρίες σήμερα εξορύσσεται από την Κίνα και από ορυχεία στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, όπου η εξόρυξη έχει επιτευχθεί με παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και περιβαλλοντική υποβάθμιση. Το μεγαλύτερο μέρος των παγκόσμιων εκμεταλλεύσιμων αποθεμάτων λιθίου βρίσκεται στην Αυστραλία, στη Χιλή και την Αργεντινή. Καθώς αυξάνονται οι ανάγκες για χερσαία ορυκτά, αυξάνεται και το εμπορικό ενδιαφέρον για την εξόρυξη πόρων από τους βυθούς, όπου υπάρχει αφθονία μετάλλων όπως ο χαλκός, το κοβάλτιο, το νικέλιο, το μαγγάνιο, ο μόλυβδος και το λίθιο. Και μαζί αυξάνεται οι αγωνία σχετικά με τις επιπτώσεις αυτών των εξορύξεων στους ωκεανούς, αλλά και για το εάν μια τέτοια θυσία είναι απαραίτητη.

Η ανοιχτή θάλασσα είναι περιοχή πέραν της εθνικής δικαιοδοσίας και την εξόρυξη των βυθών της θα διαχειρίζεται ένας διακυβερνητικός φορέας που ονομάζεται International Seabed Authority. Ο φορέας έχει ήδη εγκρίνει 28 συμβόλαια εξόρυξης που καλύπτουν περισσότερα από ένα εκατομμύριο τετραγωνικά χιλιόμετρα, αλλά εξακολουθεί να επεξεργάζεται τις προδιαγραφές και τους κανονισμούς για τις εταιρείες. Κι αυτό συμβαίνει επειδή υπάρχουν έντονες ανησυχίες για το ότι ακόμα δεν κατανοούμε επαρκώς τους πραγματικούς κινδύνους της λειτουργίας τεράστιων υποβρύχιων εξορυκτικών μηχανημάτων κατά μήκος του θαλάσσιου πυθμένα. Περισσότερες από 90 ΜΚΟ ζητούν μορατόριουμ για την εξόρυξη στους ωκεανούς μέχρι να μπορούν να απαντηθούν μερικά από τα σοβαρά ερωτήματα σχετικά με τον αντίκτυπο των εξορύξεων.

Τα βάθη των ωκεανών είναι από τα λιγότερο εξερευνημένα μέρη στον πλανήτη, αλλά γνωρίζουμε ότι σφύζουν από ζωή και διασυνδέονται με άλλα μέρη του ωκεάνιου οικοσυστήματος, είναι πραγματικά αρκετά βιοποικιλικά και είναι γεμάτα από πολύ μοναδικά είδη, παρότι συχνά έχουν βάθος 3.500 μέτρα ή περισσότερο. Επίσης, φιλοξενούν αμέτρητα είδη που δεν γνωρίζουμε καν ότι υπάρχουν ακόμη και μια μεγάλη ποικιλία μικροβίων που απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα και που χτίζουν τη βάση της τροφικής αλυσίδας των ωκεανών. Μια άλλη μεγάλη ανησυχία είναι η ικανότητα του οικοσυστήματος στην άβυσσο των ωκεανών να ανακάμψει από τις διαταραχές της εξορυκτικής δραστηριότητας. Τα είδη σε αυτά τα βάθη τείνουν να ζουν πολύ καιρό, χρειάζονται πολύ χρόνο για αναπαραγωγή και έχουν χαμηλά ποσοστά γονιμότητας. Αρα η ζωή ανακάμπτει πιο αργά από τα υπόλοιπα μέρη του πλανήτη.