O ψηφιακός µετασχηµατισµός, η πράσινη µετάβαση και η τόνωση των επενδύσεων, της απασχόλησης και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων είναι οι βασικές στοχεύσεις του νέου Προγραµµατικού Πλαισίου Ε.Σ.Π.Α. 2021 – 2027. Ο άνθρωπος που «τρέχει» το Πρόγραµµα για την κυβέρνηση, ο Υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων κύριος Γιάννης Τσακίρης εκφράζει στο Epsilon7 την αισιοδοξία του για ισχυρή και βιώσιµη ανάπτυξη στη χώρα µας τα επόµενα χρόνια, από την εκµετάλλευση συνολικά 77 δισ. ευρώ που αναµένεται ότι θα κατευθυνθούν σε παραγωγικές επενδύσεις και µεταρρυθµίσεις στην Ελλάδα µέσω του Ταµείου Ανάκαµψης και του Ε.Σ.Π.Α., µαζί µε τα εθνικά κεφάλαια. Βλέπει µάλιστα αναβαθµισµένο το ρόλο της χώρας µας και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. «Η Ευρώπη είναι έτοιµη να οικοδοµήσει ένα νέο αναπτυξιακό πρότυπο που µπορεί να αντιµετωπίσει αυτές τις προκλήσεις και η χώρα µας πρέπει και µπορεί να πρωτοστατήσει και να δείξει το δρόµο και στα υπόλοιπα κράτη µέλη», σηµειώνει χαρακτηριστικά.
Ο κύριος Υφυπουργός αφήνει ανοιχτό το ενδεχόµενο στήριξης και άλλων πληττόµενων κλάδων µέσω του Προγράµµατος «Ανταγωνιστικότητα», για την αντιµετώπιση των συνεπειών της πανδηµίας. Επισηµαίνει ότι το νέο Πρόγραµµα αποτελεί µεγάλη ευκαιρία για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, µέσω καινοτόµων δράσεων, όπως οι smart cities, καλώντας ιδίως τους µικρούς δήµους «να αλλάξουν νοοτροπία», ώστε να διασφαλισθεί η ταχεία και πλήρης εκµετάλλευση των κονδυλίων.
Ο κύριος Τσακίρης θεωρεί εφικτό τον στόχο να αναδειχθεί η Ελλάδα «πράσινος πρωταθλητής της Ευρώπης». Υποστηρίζει µάλιστα πως «διαθέτουµε ήδη τοµείς που έχουν ήδη σηµαντικούς ρυθµούς ανάπτυξης και έχουν τεράστιες προοπτικές να δηµιουργήσουν εκρηκτικούς αναπτυξιακούς ρυθµούς στη χώρα µας. Μιλάµε για τον τουρισµό, για τα προϊόντα και τα τρόφιµα υψηλής αξίας µε το ανάλογο οικολογικό και ποιοτικό σήµα, τις ανανεώσιµες πηγές ενέργειας και τα πράσινα logistics».
Σύµφωνα µε τις εξαγγελίες της κυβέρνησης, σε µεγάλα τµήµατα της επιχειρηµατικής κοινότητας έχουν καλλιεργηθεί υψηλές προσδοκίες ότι ο συνδυασµός των κεφαλαίων που θα εισρεύσουν στη χώρα από το Ταµείο Ανάκαµψης, σε συνδυασµό µε το νέο Ε.Σ.Π.Α., θα δώσουν ισχυρή ώθηση στην οικονοµία και στην ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων. Σε ποιους τοµείς πιστεύετε ότι θα δούµε σαφή βελτίωση; Πότε και πώς θα φανούν τα θετικά αποτελέσµατα στην πραγµατική οικονοµία;
Όπως γνωρίζετε ιδιαίτερη ώθηση θα δοθεί σε τέσσερις κύριους πυλώνες: την ψηφιακή µετάβαση κράτους και επιχειρήσεων, την αύξηση της απασχόλησης, την ενίσχυση της υγείας, της παιδείας, της κοινωνικής συνοχής, την πράσινη οικονοµία και την εκτίναξη των επενδύσεων. Στόχος µας είναι η δηµιουργία µονίµων και ποιοτικών θέσεων απασχόλησης µέσα από δηµόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις. Κεντρικό ρόλο θα έχουν οι «πράσινες δράσεις», καθώς υπάρχει η µεγάλη πρόκληση της κλιµατικής αλλαγής. Στο πλαίσιο αυτό µεγάλο ποσό πόρων θα διοχετευτούν σε δράσεις που αφορούν τον πράσινο µετασχηµατισµό της οικονοµίας. Ο θετικός αντίκτυπος στην ελληνική οικονοµία έχει ήδη αρχίσει να διαφαίνεται λόγω των απρόσκοπτων εγκρίσεων εκταµιεύσεων και την κατανοµή των πόρων σε δηµόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις αλλά και στις µεταρρυθµίσεις που έχουµε αρχίσει να προβαίνουµε και οδηγούν σε µια ισχυρή και βιώσιµη ανάπτυξη.
Ποια είναι τα οφέλη για την Ελλάδα από το γεγονός ότι ήταν η πρώτη χώρα της Ε.Ε για την οποία εγκρίθηκε το σχέδιο της για τη νέα Προγραµµατική Περίοδο του Ε.Σ.Π.Α. 2021 – 2027;
Είναι µια πολύ σηµαντική συµφωνία για την Ελλάδα. Αν κοιτάξουµε το συνολικό ποσό, αυτή η νέα συµφωνία για το Εταιρικό Σύµφωνο Περιφερειακής Ανάπτυξης αντιπροσωπεύει συνολικά, αν συµπεριλάβουµε και τα εθνικά κεφάλαια, 26,2 δισ. ευρώ χρηµατοδότησης για τα επόµενα έξι χρόνια. Και αν προσθέσουµε σε αυτά τα 18 δισ. ευρώ επιχορηγήσεων, τα 13 δισ. ευρώ δανείων µέσω του Ταµείου Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας, αλλά και τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική και τα υπόλοιπα πακέτα χρηµατοδότησης της Ε.Ε., έχουµε σχεδόν 77 δισ. ευρώ. Η συµφωνία εταιρικής σχέσης ήταν η πρώτη που υποβλήθηκε από όλα τα κράτη µέλη της Ε.Ε. αλλά και η πρώτη που εγκρίθηκε και είµαστε πολύ υπερήφανοι γι αυτό.
Σε ένα µεγάλο βαθµό η γρήγορη εκταµίευση των κονδυλίων του νέου Ε.Σ.Π.Α. περνά από τις 13 Περιφέρειες της χώρας, καθώς τους αναλογεί µεγαλύτερο κοµµάτι, κατά 2,2 δισ. στην «πίτα» των έργων σε σχέση µε το προηγούµενο. Είστε ικανοποιηµένοι στο Υπουργείο Ανάπτυξης από την ταχύτητα ανταπόκρισης των περιφερειαρχών; Παρατηρούνται καθυστερήσεις; Πώς αντιµετωπίζετε τη διαχρονική αδυναµία ωρίµανσης µελετών που εµφανίζουν πολλοί, κυρίως µικροί δήµοι, µε αποτέλεσµα να µην απορροφούνται τα προβλεπόµενα κεφάλαια;
Εµείς δίνουµε το όραµα και τη χρηµατοδότηση. Δεν µπορούµε να κάνουµε το έργο, το έργο θα το κάνει η περιφέρεια σε συνεργασία µε τον δήµο. Είναι ζητούµενο να αλλάξει σταδιακά η νοοτροπία, ειδικά στους µικρούς δήµους και νοµίζω ότι µε µικρά αλλά σταθερά βήµατα, είµαστε προς αυτή την κατεύθυνση. Την ίδια στιγµή το Ε.Σ.Π.Α. έχει υπηρεσία τη Μ.Ο.Δ., η οποία είναι µια ανώνυµη εταιρεία του δηµοσίου που πληρώνεται από ευρωπαϊκούς πόρους και που η δουλειά της είναι να βοηθάει, µόνο υποστηρικτικά, αδύναµους δικαιούχους και άρα αδύναµους δήµους να υλοποιούν έργα. Αν ο δήµαρχος δεν το θέλει δεν µπορούµε να τον πείσουµε εµείς. Για παράδειγµα η δροµολογούµενη δράση για τα smart cities, είναι µια µεγάλη ευκαιρία για τους δήµους µε τεράστια οφέλη για τους δηµότες τους.
Έχετε πάντως δηλώσει ότι έως το τέλος του έτους θα γίνει η έκδοση των πρώτων προσκλήσεων για τη χρηµατοδότηση µικροµεσαίων επιχειρήσεων, ύψους 3.9 δισ. ευρώ. Προσδιορίσατε µάλιστα ότι θα κατευθύνονται στην ενίσχυση της εξωστρέφειας των ελληνικών επιχειρήσεων. Μπορείτε σήµερα να δώσετε περισσότερες λεπτοµέρειες για αυτό το πρώτο «πακέτο» του νέου Ε.Σ.Π.Α.;
Βασικοί στόχοι της εθνικής αναπτυξιακής µας πολιτικής είναι η αναβάθµιση και διεύρυνση της παραγωγικής βάσης, η µεγέθυνση του τοµέα της µεταποίησης, η διασύνδεσή µε τις διεθνείς αγορές καθώς και η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρηµατικών δραστηριοτήτων, καθώς, στόχος είναι να αυξηθούν οι συνολικές επενδύσεις και εξαγωγές ως ποσοστά του Α.Ε.Π. στο 24% και 68% µέχρι το 2030 από τις σηµερινές τιµές που ανέρχονται στο 12% και 37%, αντίστοιχα.
Μέσα από τον ειδικό στόχο που έχουµε θέσει, επιδιώκεται η συνεχής προσαρµογή των ελληνικών επιχειρήσεων στις νέες συνθήκες επιχειρηµατικότητας, παραγωγής και ανταγωνιστικότητας που διαµορφώνονται σε όχι µόνο ευρωπαϊκό αλλά και διεθνές επίπεδο.
Στο πλαίσιο αυτό, εκτιµάται ότι θα καταφέρουµε πλέον να αντιµετωπίσουµε βασικά θέµατα που εµποδίζουν τόσα χρόνια την παραγωγικότητα και την εξωστρέφεια των ελληνικών επιχειρήσεων, αφενός προωθώντας νέα επιχειρηµατικά και οργανωτικά πρότυπα και συνεργασίες που δηµιουργούν κρίσιµα µεγέθη και ανταγωνιστικό πλεονέκτηµα και αφετέρου αναπτύσσοντας µηχανισµούς που συντονίζουν την πρόσβαση των επιχειρήσεων στις διεθνείς αγορές.
Θα υποστηριχθεί, επίσης και ο µετασχηµατισµός των επιχειρήσεων προς περισσότερο βιώσιµα και αποδοτικά ως προς τους πόρους επιχειρηµατικά µοντέλα, που αφενός συντελεί στην προστασία του περιβάλλοντος και δηµιουργεί σηµαντική εξοικονόµηση κόστους και αφετέρου, µπορεί να δηµιουργεί νέες θέσεις εργασίας και να εξασφαλίζει ανταγωνιστικό πλεονέκτηµα και λόγω της θετικής εικόνας που θα προβάλλει προς τους καταναλωτές.
Η πανδηµία ανέδειξε την υστέρηση των µικροµεσαίων επιχειρήσεων σε ψηφιακές δεξιότητες και υποδοµές. Ταυτόχρονα, οι θεσµικοί εκπρόσωποι της αγοράς προβληµατίζονται από το γεγονός ότι η ταχύτητα του ψηφιακού µετασχηµατισµού ευνοεί τις µεγάλες εγχώριες και πολυεθνικές επιχειρήσεις για επενδύσεις, που είναι ικανές να ανοίξουν και άλλο τη «ψαλίδα» που τις χωρίζει από τους µικρούς. Ποιες είναι στο νέο Ε.Σ.Π.Α. και γενικότερα στην πολιτική της κυβέρνησης οι δράσεις που µπορούν να αποτελέσουν ανάχωµα σε µία τέτοια εξέλιξη;
O ψηφιακός µετασχηµατισµός της οικονοµίας αποτελεί µείζονα πρόκληση για την Ελλάδα. Στο εγκεκριµένο Ε.Σ.Π.Α. 2021 – 2027 έχει καταγραφεί η διαπίστωση της ανάγκης για ψηφιακό µετασχηµατισµό των επιχειρήσεων και της παραγωγικής βάσης. Η πανδηµία Covid-19 εξάλλου κατέστησε την ανάγκη του µετασχηµατισµού αυτού άµεση και επιτακτική, ιδιαίτερα στον τουρισµό και στο εµπόριο που επλήγησαν σε πολύ µεγαλύτερο βαθµό από άλλους τοµείς. Το «Σχέδιο Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονοµία» αναφέρει στους άξονες για τα προγράµµατα στήριξης των Μ.µ.Ε. µεταξύ άλλων και τον Ψηφιακό µετασχηµατισµό τους.
Οι ελληνικές επιχειρήσεις και ιδίως οι Μ.µ.Ε. καλούνται να υλοποιήσουν µε ταχείς ρυθµούς ένα ευρύ σύνολο ενεργειών για την ψηφιακή τους µετάβαση. Η πρόκληση είναι µεγάλη, ιδίως για τον µεγάλο αριθµό των Μ.µ.Ε., που υπολείπονται σε ενέργειες ψηφιοποίησης. Για αυτό το σκοπό, απαιτείται πρόσβαση σε πόρους που θα τους δοθούν επιτρέψουν την υλοποίηση επιχειρησιακών προτύπων που θα εξασφαλίσουν τη βιωσιµότητά τους στο νέο ανταγωνιστικό περιβάλλον της διεθνούς και της εγχώριας αγοράς. Οι δράσεις που θα συµβάλλουν στον ψηφιακό µετασχηµατισµό των επιχειρήσεων αποτελούν προτεραιότητα και πρόκειται να χρηµατοδοτηθούν από το Πρόγραµµα Ανταγωνιστικότητα 2021- 2027 µε ένα π/υ περίπου 190 εκ €.
Οι δράσεις αυτές εστιάζουν σε βέλτιστες πρακτικές µε βάση τεκµηριωµένες αναλύσεις αναγκών και περιλαµβάνουν την αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών στις Μ.µ.Ε. και επέκταση και ολοκλήρωση του φάσµατος της παροχής ηλεκτρονικών υπηρεσιών (B2B, B2C, C2C), καθώς και την τεχνολογική αναβάθµιση των επιχειρήσεων για τον ψηφιακό µετασχηµατισµό τους, περιλαµβάνοντας νέες µηχανολογικές εγκαταστάσεις, εξοπλισµό, λογισµικό και διασυνδέσεις.
Οι εκταµιεύσεις για τα Προγράµµατα Επανεκκίνησης κλάδων που επλήγησαν από την πανδηµία κινήθηκαν γρήγορα και βοήθησαν στην επιβίωση χιλιάδων επιχειρήσεων. Ωστόσο, το καλοκαίρι είχατε δηλώσει ότι δεν αποκλείεται να ενισχυθούν και άλλοι πληττόµενοι κλάδοι, ενώ οι εκπρόσωποι του εµπορίου έχουν θέσει το ζήτηµα επανειληµµένως. Έχετε λάβει κάποια σχετική απόφαση, και αν ναι, θα γίνει µέσα από το νέο Ε.Σ.Π.Α. ;
Η χώρα µας όπως και τα περισσότερα κράτη-µέλη της Ε.Ε., βρίσκονται ίσως αντιµέτωπα µε ένα νέο κύµα αναζωπύρωσης της πανδηµίας του κορονοϊού. Τα χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονοµίας που την καθιστούν περισσότερο ευάλωτη στις συνέπειες της κρίσης σε σχέση µε άλλες οικονοµίες της Ε.Ε. εντοπίζονται στο σηµαντικό ποσοστό των µικρών επιχειρήσεων, το χαµηλό επίπεδο ψηφιακών δεξιοτήτων και την υψηλή συνεισφορά στο Α.Ε.Π. κλάδων που επηρεάστηκαν περισσότερο από την πανδηµία, όπως ο τουρισµός, η εστίαση, το εµπόριο και η ναυτιλία, τοµείς που πράγµατι κληθήκαµε να υποστηρίξουµε και θεωρώ ότι το πράξαµε επιτυχώς.
Δυστυχώς, τα διαθέσιµα στατιστικά στοιχεία και προσωρινές εκτιµήσεις για την εξέλιξη της πανδηµίας καταδεικνύουν ότι η επίπτωση της στις επιχειρήσεις θα είναι σηµαντική και ότι θα απαιτηθούν µακροχρόνιες προσπάθειες ανάκαµψης. H επίπτωση αφορά ιδιαίτερα στις µικρές επιχειρήσεις.
Για το Ε.Σ.Π.Α. 2021-2027 παραµένουν σηµαντικές οι χρηµατοδοτικές ανάγκες στήριξης των επιχειρήσεων µέσω των Ευρωπαϊκών πόρων. Το Πρόγραµµα «Ανταγωνιστικότητα» θα αποτελέσει βασικό εργαλείο παραγωγικής ανασυγκρότησης αλλά και ανάκαµψης – µετρίασης των αρνητικών επιπτώσεων της πανδηµίας στις επιχειρήσεις, µαζί µε σηµαντικό µέρος των πόρων του REACT-EU και του Μηχανισµού Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας (RRF).
Στο πλαίσιο αυτό είµαστε στη φάση διερεύνησης των δυνατοτήτων και των τρόπων στήριξης και άλλων πληττόµενων κλάδων της οικονοµίας µας.
Έχετε θέσει ως προσωπικό σας στόχο να αναδειχθεί η χώρα ως «πράσινος πρωταθλητής της Ευρώπης». Πόσο εφικτό είναι και τι σηµαίνει στην πράξη;
Η Ελλάδα έχει ήδη καταφέρει να είναι η 6η χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε αριθµό eco- labeling, δηλαδή σε αριθµό οικολογικής σήµανσης προϊόντων και υπηρεσιών που ακολουθούν µια ιδιαίτερη αξία προστιθέµενη και πρόσβαση σε ανταγωνιστικές αγορές. Η χώρα µας την επόµενη επταετία θα έχει να διαχειριστεί πόρους που θα αγγίζουν τα 26 δισεκατοµµύρια ευρώ για την περίοδο προγραµµατισµού ’21-’27, µιλάµε δηλαδή για µια αύξηση άνω των 10 δισεκατοµµυρίων ευρώ σε σύγκριση µε την τρέχουσα περίοδο. Σαφώς µπορεί και είναι ρεαλιστικό να γίνει ο πράσινος πρωταθλητής της Ευρώπης και αυτός είναι και προσωπικός µου στόχος όπως πολύ σωστά είπατε, ιδιαίτερα µετά το δύσκολο καλοκαίρι που περάσαµε. Διαθέτουµε ήδη τοµείς που έχουν ήδη σηµαντικούς ρυθµούς ανάπτυξης και έχουν τεράστιες προοπτικές να δηµιουργήσουν εκρηκτικούς αναπτυξιακούς ρυθµούς στη χώρα µας. Μιλάµε για τον τουρισµό, για τα προϊόντα και τα τρόφιµα υψηλής αξίας µε το ανάλογο οικολογικό και ποιοτικό σήµα, τις ανανεώσιµες πηγές ενέργειας και τα πράσινα logistics.
Ποιο είναι το σηµερινό αναπτυξιακό πρότυπο της Ευρώπης και τι ρόλο διαδραµατίζει η Ελλάδα στην υλοποίησή του;
Κοιτάξτε όλα τα κράτη µέλη, από κοινού έχουν ξεκινήσει έναν αναπτυξιακό επανασχεδιασµό. Στόχος είναι η από κοινού µετάβαση σε µία πιο πράσινη Ευρώπη, πιο ψηφιοποιηµένη αλλά και µε ανθεκτικές και συνεκτικές κοινωνίες ικανές να υπερασπίσουν και να προωθήσουν τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής. Η Ευρώπη είναι έτοιµη να οικοδοµήσει ένα νέο αναπτυξιακό πρότυπο που µπορεί να αντιµετωπίσει αυτές τις προκλήσεις και η χώρα µας πρέπει και µπορεί να πρωτοστατήσει και να δείξει το δρόµο και στα υπόλοιπα κράτη µέλη.