Σχέδια για τον τρόπο με τον οποίο επενδύσει σε φυσικό αέριο και πυρηνική ενέργεια θα μπορούν να χαρακτηριστούν «πράσινες» ετοιμάζει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο καθορισμός των επενδύσεων, οι οποίες είναι πραγματικά φιλικές προς το περιβάλλον, αποτελεί εδώ και τουλάχιστον έναν χρόνο αμφιλεγόμενο ζήτημα και αντικείμενο διαμάχης μεταξύ κυβερνήσεων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται μέσα στον μήνα που διανύουμε να προτείνει κανόνες σχετικά με τα κριτήρια που θα καθορίζουν ποιες επενδύσεις φυσικού αερίου και πυρηνικής ενέργειας θα συμπεριληφθούν στη σχετική ταξινόμηση της Ε.Ε. για τη χρηματοδότηση περιβαλλοντολογικά βιώσιμων επενδύσεων.
Πρόκειται για μία λίστα οικονομικών δραστηριοτήτων και περιβαλλοντολογικών κριτηρίων, που θα πρέπει να τηρούνται ώστε οι σχετικές επενδύσεις να μπορούν χαρακτηριστούν «πράσινες».
Ωστόσο, σε Γερμανία και Αυστρία η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να χαρακτηριστούν «πράσινες» οι επενδύσεις σε πυρηνική ενέργεια και φυσικό αέριο συναντά επικρίσεις.
Το σχέδιο οδηγίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προβλέπει να χαρακτηριστούν φιλικές προς το περιβάλλον κάποιες επενδύσεις σε ηλεκτροπαραγωγικούς σταθμούς που βασίζονται στην καύση φυσικού αερίου και στην πυρηνική ενέργεια. «Εάν αυτό το σχέδιο υποβληθεί ως έχει, θα προσφύγουμε στη δικαιοσύνη» διεμήνυσε η Αυστριακή υπουργός Δράσης για το Κλίμα Λεονόρε Γκεβέσλερ μέσω Twitter, αφού η Κομισιόν έδωσε προσχέδιο της οδηγίας στη δημοσιότητα.
Η πρόταση είναι αμφιλεγόμενη, καθώς διατυπώθηκε εν μέσω διενέξεων στην Ευρώπη για την έννοια της φράσης «καθαρή ενέργεια». Οι υποστηρικτές της πρότασης της Κομισιόν υποστηρίζουν ότι εργοστάσια που βασίζονται στην καύση φυσικού αερίου, καθώς εξ ορισμού είναι καθαρότερα από αυτά που καίνε λιγνίτη ή άλλα είδη άνθρακα, θα βοηθούσαν τις ευρωπαϊκές οικονομίες να μπουν στον δρόμο προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον. Η πυρηνική ενέργεια, κατ’ αυτούς, πρέπει επίσης να χαρακτηριστεί φιλική προς το περιβάλλον («πράσινη»), αφού τα εργοστάσια που την αξιοποιούν δεν εκπέμπουν αέρια που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και την υπερθέρμανση του πλανήτη. Όμως πολέμιοι της πρότασης αντιτείνουν ότι το αέριο δεν είναι αρκετά καθαρό και υπογραμμίζουν τους μακροπρόθεσμους κινδύνους των ραδιενεργών αποβλήτων.
Η πρόταση της Κομισιόν περιλαμβάνει όρους για να χαρακτηρίζονται οι επενδύσεις φιλικές προς το περιβάλλον. Για παράδειγμα, οι επενδύσεις σε ηλεκτροπαραγωγικά εργοστάσια που αξιοποιούν πυρηνικούς αντιδραστήρες θα χαρακτηρίζονται πράσινες, εάν αξιοποιούν σύγχρονα τεχνολογικά πρότυπα και συμπεριλαμβάνουν πλήρη σχέδια για τα απόβλητα, καθώς και εάν τεθούν σε λειτουργία ως το 2050 το αργότερο.
Θα πρέπει επίσης να έχουν εξασφαλίσει άδειες κατασκευής έως το 2045, όπως προβλέπει το προσχέδιο, σύμφωνα με το Γερμανικό Πρακτορείο.
Για τη Λεονόρα Γκεβέσλερ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσπαθεί να φορέσει «οικολογικό προσωπείο» στην πυρηνική ενέργεια και στο φυσικό αέριο: «Η πυρηνική ενέργεια είναι επικίνδυνη και δεν αποτελεί λύση στον αγώνα για την αποτροπή της κλιματικής αλλαγής». Τις θέσεις της συμμερίζονται πολιτικοί των Σοσιαλδημοκρατών (SPD) στην Μπούντεσταγκ, τη γερμανική Κάτω Βουλή.
«Η Γερμανία πρέπει να εξαντλήσει όλες τις πιθανότητες για να αποτρέψει την προώθηση αυτής της τεχνολογίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο» τόνισε στο Γερμανικό Πρακτορείο ο Ματίας Μίερς, αναπληρωτής επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας των Σοσιαλδημοκρατών, προσθέτοντας: «Η πυρηνική ενέργεια δεν είναι βιώσιμη και σε καμία περίπτωση δεν έχει νόημα από οικονομική σκοπιά». Επισήμανε ακόμη το σημαντικό κόστος για την αποθήκευση των πυρηνικών αποβλήτων και το ότι νέα πυρηνικά ηλεκτροπαραγωγικά εργοστάσια δεν θα μπορούσαν να κατασκευαστούν χωρίς «μαζική δημόσια χρηματοδότηση». «Το μέλλον πρέπει να ανήκει μόνο στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας – ειδικά σε επίπεδο Ε.Ε.» υπογράμμισε ο Μίερς, το κόμμα του οποίου ηγείται του κυβερνητικού συνασπισμού με τους Πράσινους και τους Ελεύθερους Δημοκράτες. «Εάν προστεθούν ενισχύσεις για την πυρηνική ενέργεια στην τιμολόγηση (σ.σ.: των εκπομπών διοξειδίου) του άνθρακα, το αποτέλεσμα θα είναι η τεράστια στρέβλωση του ανταγωνισμού. Αντ’ αυτού, χρειαζόμαστε να γίνει διάλογος για την ανάλογη τιμολόγηση της πυρηνικής ενέργειας» συμπλήρωσε χαρακτηριστικά.
Το Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση (WWF) επίσης επέκρινε την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. «Το απόφθεγμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την πυρηνική ενέργεια και το φυσικό αέριο μοιάζει να είναι “κλείσε τα μάτια και έλπιζε ότι όλα θα πάνε καλά”», ανέφερε ο Ματίας Κοπ, αρμόδιος για τις επενδύσεις σε βιώσιμα έργα στο γερμανικό παράρτημα της WWF.
Έπειτα από μήνες καθυστερήσεων, η Επιτροπή έδωσε στις ομάδες των εμπειρογνωμόνων των κρατών μελών προθεσμία μόλις οκτώ εργασίμων ημερών για να αντιδράσουν στο σχέδιο, σύμφωνα με τον Κοπ, ο οποίος κατηγόρησε τις Βρυξέλλες ότι προσπαθούν να αποφύγουν κριτικές φωνές από το επιστημονικό πεδίο.
Το σχέδιο οδηγίας προκαλεί αντιδράσεις και στην Ιταλία, όπου ο Ματέο Σαλβίνι, ο ηγέτης της Λέγκας (άκρα Δεξιά), έριξε ξανά στο τραπέζι την πιθανότητα να ανεγερθούν πυρηνικά ηλεκτροπαραγωγικά εργοστάσια στο ιταλικό έδαφος. Η Ρώμη έπαψε να αξιοποιεί την πυρηνική ενέργεια μετά το δυστύχημα στο Τσερνόμπιλ στα τέλη της δεκαετίας του 1980.
«Η Ιταλία δεν μπορεί να μείνει άπραγη» έγραψε στο Twitter ο Ματέο Σαλβίνι και πρόσθεσε: «Η Λέγκα είναι έτοιμη να αρχίσει συλλογή υπογραφών για να οργανωθεί δημοψήφισμα ώστε η χώρα μας να κατευθυνθεί προς ένα ανεξάρτητο, ασφαλές και καθαρό ενεργειακό μέλλον».
Το 2011 οι Ιταλοί απέρριψαν την επιστροφή της πυρηνικής ενέργειας. Άλλες παρατάξεις που συμμετέχουν στον πολυκομματικό κυβερνητικό συνασπισμό στη χώρα, όπως το Κίνημα Πέντε Αστέρων, απορρίπτουν ρητώς την πυρηνική ενέργεια. Ωστόσο, η δραματική αύξηση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου έχει φέρει το ζήτημα στο επίκεντρο του πολιτικού διαλόγου.
