Ανησυχητικά είναι τα στοιχεία αναφορικά με την έλλειψη νερού στη νότια, την ανατολική και την κεντρική Ευρώπη, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Ξηρασίας.
Η Ιβηρική Χερσόνησος αντιμετωπίζει τις πιο κρίσιμες συνθήκες με αρκετές κόκκινες προειδοποιήσεις, οι οποίες έρχονται ως αποτέλεσμα των εναλλασσόμενων περιόδων ξηρασίας και των έντονων βροχοπτώσεων του χειμώνα και της άνοιξης. Οι επιστήμονες φοβούνται άλλο ένα καταστροφικό καλοκαίρι για τις καλλιέργειες, καθώς οι συνθήκες ξηρασίας επιδεινώνονται στην Ευρώπη.
Το 2023, η Ισπανία έχει ήδη τη μεγαλύτερη έκταση που επλήγη -34.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα-, ακολουθούμενη από την Πολωνία με 24.000 τ.χλμ. και τη Λιθουανία με 20.000 τ. χλμ.
Την ίδια στιγμή, πορτοκαλί προειδοποιήσεις υπάρχουν σε εκτάσεις της Ιταλίας, της Ελλάδας, της Κύπρου, της Πολωνίας, της Λευκορωσίας, στο μεγαλύτερο μέρος της Ουκρανίας, καθώς και στην Ιρλανδία, στη Σκωτία και σε λίγα σημεία της Γερμανίας και της Γαλλίας.
Το 2024 η χώρα μας βίωσε έντονη ξηρασία και, μάλιστα, ο Οκτώβριος ήταν ο πιο ξηρός των τελευταίων 15 ετών. Περιοχές όπως η Βόλβη και η Κορώνεια συρρικνώθηκαν. Η έλλειψη οργανωμένων αρδευτικών δικτύων και οι απαρχαιωμένες μέθοδοι άρδευσης φαίνετια ότι επιτείνουν το πρόβλημα.
Η Κύπρος βρίσκεται αντιμέτωπη με μια κρίσιμη κατάσταση
Σύμφωνα με τον τελευταίο Δείκτη Εκμετάλλευσης Νερού, η κατανάλωση γλυκού νερού έχει φτάσει στο επίπεδο ρεκόρ του 5,8% των συνολικών διαθέσιμων πόρων. Τιμές άνω του 20% θεωρούνται γενικά ένδειξη λειψυδρίας.
Η Κύπρος αντιμετωπίζει μακράν την πιο κρίσιμη κατάσταση, με 71% χρήση των πόρων γλυκού νερού, ακολουθούμενη από τη Μάλτα και τη Ρουμανία με 34% και 21% αντίστοιχα.
Η Λετονία, η Κροατία, η Σουηδία, η Σλοβακία, η Λιθουανία, η Σλοβενία, η Φινλανδία και το Λουξεμβούργο κατέγραψαν τιμές κάτω από 1%, γεγονός που υποδηλώνει ότι δεν βρίσκονται σε συνθήκες υδατικής πίεσης.
Εξετάζοντας την τάση την περίοδο 2012-2022 στην Ιταλία παρατηρήθηκε ο υψηλότερος ρυθμός αύξησης στη χρήση γλυκού νερού -σχεδόν 7%. Ακολουθούσαν η Τουρκία με σχεδόν 6% και η Μάλτα με 4%.
«Έως τα μέσα του αιώνα, η συχνότητα και η ένταση των κυμάτων καύσωνα και της ξηρασίας αναμένεται να αυξηθούν στα περισσότερα μέρη της Ευρώπης» αναφέρει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος, προειδοποιώντας: «Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό οι πρακτικές διαχείρισης της γης να προσαρμοστούν επαρκώς και εγκαίρως, και οι στρατηγικές προσαρμογής της Ε.Ε. και των κρατών-μελών να εφαρμοστούν αποτελεσματικά».
«Δεν αποτελούν πρόβλημα τα λύματα»
Στην τελευταία συνάντησή τους, οι χώρες της Med9 -Γαλλία, Κροατία, Κύπρος, Ελλάδα, Ιταλία, Μάλτα, Πορτογαλία, Σλοβενία και Ισπανία- παρουσίασαν ιδέες για την αντιμετώπιση της ξηρασίας, όπως έξυπνα συστήματα άρδευσης, τεχνολογίες προστασίας των καλλιεργειών, συστήματα εξοικονόμησης νερού, καθώς και γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες.
Ωστόσο η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θεωρεί ότι το κλειδί είναι η εντατικοποίηση της ανακύκλωσης των λυμάτων. «Περισσότερο από το 80% των λυμάτων σπαταλιέται» δήλωσε η εμπειρογνώμονας της Τράπεζας σε θέματα υδάτων Μαρία Διαμάντη, προσθέτοντας: «Τα λύματα δεν αποτελούν πρόβλημα. Είναι μια εξαιρετικά πολύτιμη πηγή νερού, θρεπτικών συστατικών και ενέργειας. Πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο τα επεξεργαζόμαστε και να καταστήσουμε την ανάκτηση των πόρων των υγρών αποβλήτων προτεραιότητα».
Η Ε.Ε. δεσμεύτηκε για 33 δράσεις που αφορούν την ανθεκτικότητα στην ξηρασία, στο πλαίσιο της Διάσκεψης του ΟΗΕ για το Νερό. Η Ισπανία και η Ιταλία εισήγαγαν σχέδια διαχείρισης υδάτων το 2023, συμπεριλαμβανομένων μονάδων αφαλάτωσης και περιορισμών κατανάλωσης. Στην Ελλάδα, η ανάγκη για εκσυγχρονισμό αρδευτικών δικτύων είναι επιτακτική.
Αξίζει να σημειωθεί ότι επιστήμονες του Κοινού Κέντρου Ερευνών (JRC) της Ε.Ε. χαρακτήρισαν την ξηρασία του 2022 τη χειρότερη τα τελευταία 500 χρόνια, καθώς το 47% της Ε.Ε. ήταν σε κατάσταση προειδοποίησης και το 17% σε συναγερμό. Επηρεάστηκαν ποτάμια, γεωργία και ενεργειακή παραγωγή, ιδιαίτερα η υδροηλεκτρική και η ψύξη πυρηνικών σταθμών. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι χωρίς σημαντικές βροχοπτώσεις, η κατάσταση μπορεί να επιδεινωθεί το καλοκαίρι του 2025, ιδιαίτερα στη Μεσόγειο.
Πηγή: in.gr
